Bezpieczne stanowisko spawalnicze – BHP spawacza

Spawacze są narażeni na szereg zagrożeń, w tym na toksyczne opary, pyły, oparzenia, pożary, wybuchy, porażenie prądem, promieniowanie, hałas i stres cieplny. Każde z tych zagrożeń może spowodować obrażenia ciała lub śmierć. Niemniej jednak postępując zgodnie z wytycznymi i zasadami BHP przedstawionymi poniżej, wszelkie ryzyko można w znacznym stopniu zminimalizować.

Ochrona osobista spawacza

Spawacz i jego pomocnicy muszą być odpowiednio ubrani i chronieni ze względu na ciepło, promienie ultrafioletowe i iskry wytwarzane przez spawarkę.

• Dobrym wyborem do ochrony ciała jest ognioodporny kombinezon z długimi rękawami bez mankietów. Należy zawsze unikać odzieży z rozdarciami, lub przetarciami, ponieważ łatwo ulegają one zapaleniu przez iskry. Rękawy i kołnierze powinny być zapięte na guziki.
• Ręce powinny być chronione skórzanymi rękawicami.
• Jeśli chodzi o ochronę stóp, najlepsze będzie skórzane obuwie ochronne z wysoką cholewką. 
• Oczy powinny być chronione przezroczystymi goglami, jeśli dana osoba nosi okulary korekcyjne, lub okularami ochronnymi, jeśli ich nie nosi.
• Obowiązkowa do ochrony oczu przed szkodliwymi promieniami łuku elektrycznego jest przyłbica spawalnicza, lub ręczna osłona z płytką filtrującą.
• Zaleca się stosowanie ognioodpornej czapki chroniącej włosy i głowę, a także słuchawek ochronnych, jeśli na stanowisku spawalniczym jest hałas większy niż 85 dB.

Prawidłowa wentylacja na stanowisku spawacza

Według zasad BHP spawacza, operator spawarki powinien znajdować się w miejscu z odpowiednią wentylacją. Ogólnie rzecz biorąc, w przypadku spawania metali, które nie są uważane za niebezpieczne, wystarczający będzie system wentylacji zapewniający przepływ powietrza co najmniej 3340 metrów sześciennych/godzina (CFM 2000).

Jednak wiele materiałów jest uważanych za bardzo niebezpieczne i powinny być spawane tylko w odpowiednio wentylowanych obszarach z użyciem wentylacji miejscowej, aby zapobiec gromadzeniu się toksycznych materiałów lub wyeliminować ewentualny niedobór tlenu nie tylko dla spawacza, ale także dla innych osób znajdujących się w bezpośrednim sąsiedztwie. 

Podczas spawania lub cięcia metali z niebezpiecznymi powłokami, takimi jak galwanizowany metal, operator spawarki powinien używać respiratora spawalniczego z doprowadzanym powietrzem lub respiratora specjalnie zaprojektowanego do filtrowania określonych dymów metalowych. Materiały zaliczane do kategorii bardzo niebezpiecznych to topniki powłoki lub inne materiały zawierające związki fluoru, cynku, ołowiu, berylu, admu i rtęci. Niektóre związki czyszczące i odtłuszczające, są również niebezpieczne. 

Zapobieganie pożarom – BHP na stanowisku spawalniczym

Spawarka łukowa może wytwarzać temperatury przekraczające 10 000 stopni F., dlatego ważne jest, aby stanowisko spawalnicze było bezpieczne pod względem zapobiegania pożarom. Można to osiągnąć poprzez zastosowanie metalowych arkuszy lub ognioodpornych zasłon jako barier przeciwpożarowych. Podłoga powinna być betonowa lub wykonana z innego ognioodpornego materiału. Należy umieścić w łatwo dostępnym miejscu odpowiedni sprzęt gaśniczy, taki jak wiadra z piaskiem lub sucha gaśnica chemiczna typu ABC. 

Urządzenia pomagające spawaczowi, które minimalizują ryzyko wypadków

Obecnie dostępne są liczne urządzenia, które w znacznym stopniu ułatwiają pracę spawacza, jednocześnie polepszając warunki BHP w miejscu pracy. Takimi urządzeniami są:

• Pozycjoner spawalniczy – jest to urządzenie, które umożliwia obrót spawanych elementów w różnych kierunkach i pozycjach. Pozycjoner pozwala na precyzyjne ustawienie elementów podczas spawania.
• Stoły spawalnicze – specjalne stoły spawalnicze są najlepszym wyborem pod względem BHP, ponieważ zostały one specjalnie zaprojektowane w tym celu. Zapewniają wiele funkcji, oraz stabilną i płaską powierzchnię roboczą.
• Wysięgniki spawalnicze – są to konstrukcje mechaniczne, które umożliwiają podtrzymywanie spawanych elementów w wybranej pozycji. Mają one zazwyczaj regulowaną długość i kształt. Te urządzenia są szczególnie przydatne w przypadku spawania dużych elementów konstrukcyjnych.

Bezpieczna obsługa spawarki – zasady BHP spawacza

Ważne jest, aby każda osoba obsługująca spawarkę została poinstruowana w zakresie zasad BHP przez wykwalifikowaną osobę. Niemniej jednak oto kilka zasad, których powinien trzymać się każdy operator spawarki:

• Zdecydowanie zalecamy, aby pod żadnym pozorem nie podejmować prób spawania, cięcia lub wykonywania prac gorących na zużytych beczkach, zbiornikach lub innych pojemnikach, ze względu na ich potencjalnie wybuchowy charakter.
• Nigdy nie należy spawać bezpośrednio na betonowej podłodze. Ciepło łuku elektrycznego może spowodować gromadzenie się pary w podłodze, co może doprowadzić do wybuchu.
• Podczas spawania ciężkich elementów warto stosować obrotnik spawalniczy, który w bezpieczny i stabilny sposób ułoży spawany element w odpowiedniej pozycji
• Kable spawalnicze powinny być umieszczone w taki sposób, aby nie spadały na nie iskry i stopiony metal. Powinny być również wolne od smaru i oleju oraz umieszczone w miejscu, w którym nic po nich nie przejedzie.
• Spawarki mogą spowodować śmierć w wyniku porażenia prądem. Jeśli spawanie ma być wykonywane na stali lub innym materiale przewodzącym prąd, pod spawaczem powinna znajdować się mata izolacyjna. Jeśli obszar spawania jest mokry lub wilgotny, lub operator aktywnie się poci, powinien nosić gumowe rękawice pod rękawicami spawalniczymi.
• Łatwiej i bezpieczniej jest zajarzyć łuk na czystej powierzchni niż na brudnej lub zardzewiałej. Dlatego przed rozpoczęciem spawania metal należy zawsze dokładnie oczyścić szczotką drucianą lub inną metodą.